ဒုကၡသည္မ်ား ထင္တလံုးနဲ႔ မမွားႀကေစဖို႔ (အပိုင္း ၂)

မည္သို႔ပင္ဆိုေစ အေမရိကကို ေရာက္သည္ဆိုေတာ႔ ဘာဘဲလုပ္ရလုပ္ရ လုပ္မည္ဟု စိတ္ထဲထင္လာခဲ႔ႀကသူမ်ားမွာ လက္ေတြ႔မွာ ၿပသနာေတြ တပံုတပင္ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ၾကရသည္။ သူတို႔ကို NGOs ေတြက ေၿပာလႊြတ္လိုက္ၿခင္း၊ သင္ေပးလိုက္ၿခင္းမ်ားမွာ တကယ္႔ေပ်ာ္စရာ။ အလုပ္လုပ္ၿပီး ေငြစုၿပီးသည္ႏွင္႔ အိမ္၀ယ္လို႔ရသည္၊ ကားေတြ၀ယ္လို႔ရသည္၊ ခေလးေတြ ေက်ာင္းတက္လို႔ရသည္ စသည္ၿဖင္႔…

မေန႔က မေလးရွားက ေရာက္လာေသာ သူေတြႏွင့္ဆံုသည္။ သူတို႔က သူတို႔ေနေသာေနရာကိုေတာင္မသိ။ မည္သည္႔ရထားနံပါတ္ကို စီးလာမွန္းမသိ။ သူတို႔အၿပန္တြင္ NGOs ရံုးမွ ေၿမပံုတခ်ပ္ႏွင့္လႊတ္ေပးေတာ႔မည္။

သူတို႔ကို ရင္နာစြာၿဖင္႔ ေၿပာဆိုအသိေပးရေတာ႔သည္။ လမ္းတြင္မည္သို႔သြားရသည္၊ ရထားနံပါတ္ကို မွတ္ထားရန္ကအစ၊ ၿပီးေတာ႔ အမဲေတြက လုလွ်င္ သတိထားရန္သင္ေပးရသည္။ နယူးေယာက္က လူေပါင္းစံုမို႔ လူရမ္းကားေတြက ေပါမွေပါ။

တခ်ိဳ႔က အလုပ္မွအၿပန္ ခပ္တည္တည္ေတာင္းတာခံရသည္။ မေပးလိုလို႔ၿငင္းေတာ႔ ရိုက္ၿပီးလုသည္။ ေခါင္းကြဲေသာ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြ၊ အလုခံရသည္မွာ လူမ်ိဳးစံုၿပီ။ မည္သူမွ် မတတ္နိုင္။ ရဲတိုင္လည္း အလကား။

သည္ေတာ႔ မိမိေနေသာ အိမ္ခန္း၀န္းက်င္က လူမဲေတြမ်ားလွ်င္ ေရႊ႕ဖို႔သာလုပ္ေပေတာ့။ အဘယ္ေႀကာင္႔ဆိုေသာ္ ညဖက္အလုပ္ကၿပန္လွ်င္ က်ိန္းေသလုယက္ခံရမည္မွာ တေန႔မဟုတ္ တေန႔။ ႀကာမည္။ ေႏွးမည္။ တေန႔ေန႔ေတာ႔ေၿပာနိုင္သည္။
တခ်ိဳ႔က လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမွာ လုပ္ခဲ႔သူမ်ားပီပီ ေၿပာခ်င္သည္။ လုပ္ခ်င္သည္။ သို႔ေသာ္ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ဘ၀ကိုအစေဖ်ာက္ထားသူမ်ားၿဖစ္ရာ မလုပ္၀ံ႔။ ရင္မဆိုင္၀႔ံ။

ၿပန္ၿပီးေတာ႔သာ ရိုက္တာကို ၿပန္လွန္ခုခံလွ်င္ ေသပြဲတိုးသြားနိုင္သည္။ လူမဲေတြက လက္ရဲဇက္ရဲ။
ၿပီးေတာ႔ လက္နက္ကိုင္သမားၿဖစ္ခဲ႔ ၿဖစ္ေနဆဲ သူေတြက UNHCR ႏွင္႔ IOM က မည္သို႔ပင္ပို႔ပို႔ အေမရိကမွာ ဘယ္လိုအခ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔မွေနလို႔မရ။ သူ၏လွဳပ္ရွားေနေသာ ပါတီအေႀကာင္း အဖြဲ႔အစည္းေတြအေႀကာင္းက္ုိ အေမရိကရဲမ်ားက သိသြားၿပီဆိုလွ်င္ လာရာလမ္းကို ၿပန္ဖို႔ အထုပ္အပိုးၿပင္ရံုဘဲရွိသည္။ ျပန္လည္းၿပန္သြားႀကရသူမ်ားရွိသည္၊၊ ထို႔ေႀကာင္႔သူတို႔မွာ ဘာၿပသနာကိုမွ် အတက္မခံႀက။ ေခါင္းငံ႔ုခံလိုက္ႀကရသည္။

ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းမ်ား၊ မိတ္ေဆြမ်ား၊ စပြန္စာေပး ၿပီးလာခဲ႔ရသူမ်ားမွာေတာ႔ သြားေရးလာေရးက ၿပသနာမတက္ေခ်။ အလုပ္အားသူ တေယာက္ေယာက္က သြားတာလာတာေတြကို သင္ေပးလို႔ရသည္။ ခက္ေနသည္မွာ NGOs ဘဲၿဖစ္သည္။ သူတို႔႔ကို ၆ လ တိတိေထာက္ပံ႔ေပးမည္ဟု ေၿပာလႊတ္လိုက္ေသာ္လည္း တခ်ိဳ႔မွာ တလကိုမနဲေတာင္းယူရသည္။ တခ်ိဳ႔က လံုး၀မရ၊ စပြန္စာကို ေပးၿပီးေခၚလိုက္ရၿခင္းမွာ ေရာက္ေစလိုေသာ ဆႏၵေတြေႀကာင္႔ၿဖစ္သည္။ ေရာက္လာေတာ႔ NGOs က မည္သို႔မွ် မေထာက္ပံ႔ႀကေသာအခါ လံုးခ်ာလည္ေတာ႔သည္။

စကားမတတ္ စာမတတ္ေသာ သူမ်ားအေနႏွင္႔ ဆိုေတာ႔ ပိုၿပီးစိတ္ပ်က္စရာၿဖစ္သည္။ အနိမ္႔ဆံုးလစာကိုပင္ နယူးေယာက္မွာ ရဖို႔မလြယ္။ ယခုအခ်ိန္မွာ အလုပ္လက္မဲ႔ၿပႆနာကရွိေနရာ ဒုကၡသည္မ်ားအဖို႔ မလြယ္။ မ်ားေသာအားၿဖင္႔ ဆူရွီလိပ္ေသာ အလုပ္ကိုလုပ္ႀကသည္ကမ်ားသည္။

ယင္းအလုပ္က အေမရိကန္စကားေၿပာတတ္စရာမလို၊ ဂ်ပန္အစားအစာ ၿဖစ္သည္မို႔ ဆိုင္ထဲမွာလုပ္ေနရံုသာ။ သို႔ေသာ္လည္း ယင္းအလုပ္က လူတိုင္းပင္မရေခ်။ လူတိုင္းလည္းမလုပ္လိုႀက။

အခ်ိဳ႔က ဆူရွီလိပ္ရံုတင္မဟုတ္။ မိမိရွိရာ ေငြေလးႏွင့္ ပိုင္ရွင္ဂ်ပန္ႏွင့္ေပါင္းကာ ေငြရင္းစိုက္ထည့္ၾကသည္။ ထိုသို႔လုပ္ၾကပါက ဆိုင္ထိုင္ရေသာေႀကာင္႔ ေငြကိစၥ၊ ပစၥည္း၀ယ္ရန္ကအစ ေနမေကာင္းလွ်င္ပင္ ဆိုင္သို႔သြားေနရသည္ၿဖစ္ေသာေႀကာင္႔ ဆိုင္ထိုင္ရန္မေကာင္းေခ်။

ဆိုင္ကေဖါက္သည္ေကာင္းလာၿပီ ေရာင္းေကာင္းလာၿပီဆိုမွၿဖင္႔ ပုိင္ရွင္ ကိုေရႊဂ်ပန္က အၿခားသူမ်ားကို ၿပန္ၿပီးတဆင္႔ေရာင္းလိုၿပီ။ အေႀကာင္းမရွိအေႀကာင္းရွာကာ ဆိုင္ကိုသိမ္းလိုက္ေတာ႔သည္။ ထို႔ေႀကာင္႔ ဆူခ်ီဆိုင္ထိုင္လုပ္ရန္ စိတ္ကူးထဲေတာင္ မထည္႔သင့္။ ရွိစုမဲ႔စု ရင္းလာေသာသူေတြ သည္လိုေႀကာင္႔ ဘ၀ပ်က္သြားႀကသည္ကိုၿမင္ဖူးသည္။ ၿပီးေတာ႔ လူမႈေရးဆံုးခံရမႈက မလြယ္။ တပါတ္လံုးလိုလို မနက္သြားလိုက္ ညေနၿပန္လိုက္ႏွင္႔ ဆိုင္ဘဲသြားရသည္။ နိုင္ငံေရး ဆႏၵၿပပြဲေတြက မသြားနိုင္ႀကသည္ထက္ ဘာက္ုိမွ် မသိေတာ႔၊ အားလံုးဘ၀မွာ အဆက္အသြယ္ၿပတ္ကုန္သည္၊၊

စာသင္ရန္မဆိုထားႏွင္႔ တီဗီြႀကည္႔ရန္ေတာင္မွ် အခ်ိန္မရွိ။ ေနမေကာင္း၊ လဲလို႔မေသေသးသမွ် ဆိုင္ကိုသြားၿပီး အလုပ္လုပ္ေနရသည္၊ မိမိရင္းထားေသာေငြက ရွိေနရာ မသြားနိုင္ဆိုလွ်င္ ခ်က္ခ်င္းၿပသနာတက္သြားနိုင္သည္။ ဆိုင္ကို သူမ်ားလက္ထဲ ထိုးေပးသက့ဲသုိ႔ ၿဖစ္သြားနိုင္သည္။

အလုပ္သမားဆိုလွ်င္ေကာင္းသည္။ ၁၂၀၀ မွ ၁၈၀၀ ထိ ရတတ္ေသာေႀကာင္႔ ဆူရွီလိပ္ေသာ အလုပ္သမားလုပ္ရန္ အေကာင္းဆုံးၿဖစ္သည္။

ဆူရွီအလုပ္သမားဆိုသည္ကလည္း လုပ္လိုသည္ဟုေၿပာကတည္းက လာခဲ႔ပါဟု ေခၚလိုက္သည္ႏွင့္ စား ၿပီးေသာက္ၿပီး ယင္းလစာကို ရသည္။ လုပ္ယင္းပင္ သင္ေပးလိုက္ေသာေႀကာင္႔ ၁၅ ရက္အတြင္း တတ္ေၿမာက္သည္႔အလုပ္ၿဖစ္သည္။ ယင္းအလုပ္ကို မရလွ်င္ အၿခားအလုပ္ေတြ လုပ္ရန္ ရွာရေတာ႔မည္ၿဖစ္သည္။

ထိုင္းက လာေသာ သူေတြ၊ အိႏိၵယက လာေသာသူေတြ၊ မေလးက လာေသာသူေတြ နယူးေယာက္ကိုေရာက္သည္ႏွင့္ ၁ လ ဆိုလွ်င္သူတို႔ အခက္အခဲကို ေၿဖရွင္းရန္ ၿပည္နယ္ ေၿပာင္းႀကရသည္။

NGOs က ၁ လ ေလာက္ေထာက္ပံ႔ဖို႔အေရး ေၿပာေသာ္လည္း မရေသာအခါ မည္သို႔ေနနိုင္ပါမည္နည္း။
ထို႔ေႀကာင္႔ အေပါင္းအသင္းမ်ားရွိရာသို႔ ေၿပာင္းေရႊ႕သြားႀကရသည္။ အသားစက္ရံုမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ႀကေသာ အၿခားၿပည္နယ္မွ သူတို႔မိတ္ေဆြမ်ားမွာ ကိုယ္ပိုင္ကားႏွင္႔ လာေခၚသြားႀကရသည္။ ေတာ္ပါေသးသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ခ်က္ခ်င္း မသြားသင့္။ အစားအေသာက္၀ယ္ရန္ကဒ္၊ အလုပ္လုပ္ခြင္႔ကဒ္၊ ၿပည္နယ္သားကဒ္၊ လူမွဳေရးကဒ္ စေသာ ကဒ္ေလးမ်ိဳးကိုရမွ ေၿပာင္းေရႊ႔ရမည္ၿဖစ္သည္။ ယင္းကဒ္မ်ားရမွ သြားလွ်င္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ရန္ လြယ္မည္။ သည္ေတာ႔ ၁ လ ေလာက္ကို သည္းညည္းခံၿပီးေနေပေတာ႔။

ၿမိဳ႔ႀကီးၿပႀကီးမွာ ေရာက္လာေသာ္လည္း ဘ၀ကံတရားကလိုေနေသးရာ ေပ်ာ္ရာမွာမေနရ ေတာ္ရာမွာေနရသည္ဟု ဆိုရိုးရွိသည္႔အတိုင္း သြားႀကရသည္မွာ ဓမၼတာ။ သို႔ေပမင္႔ NGOs က လက္လြတ္စပယ္ လုပ္သည္ကေတာ႔ လံုး၀မေကာင္းေပ။ တိရိစာၦန္ၿဖစ္ေသာ ေခြးတေကာင္ကို ေသာင္ၿပင္မွာ လႊတ္လိုက္လွ်င္ပင္ သူ႔ခမ်ာ အစာရွာလို႔ရသည္။

ဒုကၡသည္တေယာက္ကို အေမရိကန္နိုင္ငံသိုသြားေပေတာ႔ ဆိုၿပီးလႊတ္လိုက္ေသာအခါ သူ႔မွာ ပညာလည္းနတၱိ၊ ေဒၚလာလည္း မရွိ၊ တည္းခိုစရာလည္း မရွိပါဘဲ အကူအညီ လမ္းၿပေပးမည့္သူ ရံုးကိုၿပေပးမည္သူလည္းမရွိပါပဲ မည္သို႔ ရပ္တည္ေနရပါမည္နည္း။ ယင္းမွာ စဥ္းစားစရာ၊ ေတြးစရာ၊ ေမးစရာၿဖစ္သည္။

လမ္းဆိုတာကလည္း တခါၿပလို႔ မမွတ္မိ။ မမွတ္မိတိုင္းလိုက္ၿပေနလွ်င္လည္း တဖက္လူမွာေငြလည္းကုန္ စိတ္လည္းညစ္ရေသးသည္။ ထို႔ေႀကာင္႔ တခါလိုက္ၿပသည္ႏွင္႔ လံုး၀မွတ္မိရန္ စာရြက္စာတမ္း ၿဖင္႔ မွတ္သားရန္လိုသည္။ နိုုင္ငံၿခားသားတိုင္း ေၿမပံုကားခ်ပ္ႏွင္႔ ခဲတံႏွင္႔ ေဘာပင္ႏွင္႔ သြားေနႀကရာ ရွက္စရာမလို။

ကုန္ခ႔ဲသည္႔လက ဘုန္းႀကီးႏွစ္ပါး အေမရိကသို႔ေရာက္သည္။ တဦးမွာ မည္သို႔မွ် ေထာက္ပံ႔ ေႀကးမရ။ မည္သို႔ရံုးကိုမွ်လည္း လိုက္မပို႔။ ေတာ္ေသးသည္။ ယင္းအထဲကတေယာက္မွာ စကားေၿပာတတ္ ဆိုတတ္ေသာေႀကာင္႔ အဆင္ေၿပသြားသည္။ သူ႔ဖါသာ သူသြားၿပီး ေထာက္ပံ့ေၾကးရေအာင္ ေလွ်ာက္ခဲ႔သည္ကိုပင္ ဘာရၿပီလဲ ညာရၿပီလဲ ရံုးသို႔ လာၿပေပးရမည္ဟု အဆိုပါ NGOs ကဆိုေသာေႀကာင့္ သူ႔မွာေဒါသ ေဆြ႔ေဆြ႔ခုန္ေနသည္။ ေဒါသ ထြက္လည္းထြက္ခ်င္စရာ။ မကူညီသည္႔အၿပင္ မိမိဖါသာ သြားေလွ်ာက္ခဲ႔ရသည္ကို သြားၿပရမည္ဆိုေတာ႔ လြန္လြန္းေနသည္။

ထို႔ေႀကာင္႔ သြားၿပီး မၿပေတာ့။ လူတိုင္းလိုလို က်န္းမာေရးေဆးစစ္ရန္ကိုပင္ NGOs ရံုးမွ လုပ္မေပးရာ သူ႔အဖို႔မွာလည္း အႀကီးအက်ယ္ၿပသနာၿဖစ္ေနရသည္။

ကၽြန္ေတာ႔ဆီေရာက္လာေသာ သူတဦးက်ျပန္ေတာ႔ ၁ လ သာေထာက္ပံ႔ ေႀကးရသည္။ ေနာက္ပိုင္း ဘယ္လိုမွမေထာက္ပံ႔ေတာ့။ အလုပ္တခု ရသည္ဆိုၿပီး တပါတ္မွ်လုပ္ေနရသည္။ ယင္းအလုပ္မွာလည္း ၿပည္နယ္တခုသို႔ေၿပာင္းရမည္မို႔ အလုပ္မလုပ္ရေတာ႔ဆိုေတာ႔ ေရွ႔ဆက္မည္သို႔ အလုပ္ရွာရမည္ကို ေတြးပူေနသည္။ သူ႔ကိုေတာ႔ က်န္းမာေရးေဆးစစ္ရန္ ရံုးမွ လုပ္ေပးသည္။ က်န္းမာေရးစစ္ေဆးရန္ လုပ္ေပးမွ မိမိတို႔အတြက္ က်န္းမာေရးကိစၥသိနိုင္သည္။ ဒါးကေလးတခ်က္ရွမိသည္ႏွင့္ ၀မ္းသြားမိသည္ႏွင္႔ ေဆးရံုေဆးခန္း ၿပရလွ်င္ ေငြကအရမ္းကိုကုန္သည္။ ထို႔ေႀကာင္႔ က်န္းမာေရးကဒ္ ရထားဖို႔လိုသည္။ မရလွ်င္ အထူးၿပႆနာၿဖစ္သည္။

က်န္းမာေရးကဒ္ရၿပီဆိုလွ်င္ အူမေခ်းခါးမက်န္ စစ္ေဆးရသည္။ ေခါင္းခါးေၿခလက္ လူ႔တကိုယ္လံုး မိမိတို႔စစ္ေဆးခ်င္စရာမ်ားကို မိသားစုဆရာ၀န္အားေၿပာလိုက္ရံုဘဲလိုသည္။ ၿပည္နယ္တိုင္းၿမိဳ႔တိုင္းမွာ ဘာသာၿပန္မ်ားရွိရာ ၿပႆနာမရွိေခ်။ ထို႔ေႀကာင္႔ က်န္းမာေရးကဒ္ကို လူတိုင္းရရွိထားဖို႔လိုသည္။

သို႔ေသာ္လည္း အလုပ္လုပ္ၿပီး လစာေငြ ၁၀၀၀ ေက်ာ္ခဲ႔ၿပီဆိုမွၿဖင္႔ က်န္းမာေရးကဒ္လည္း အလိုအေလွ်ာက္ပ်က္ၿပယ္သြားသည္။ အလုပ္ဌာနကသာ က်န္းမာေရးအတြက္ က်ခံခ့ဲၿခင္းေႀကာင္႔ပင္။

ထို႔အတူ အစားအေသာက္၀ယ္ရန္ကဒ္မွာလည္း လစာေငြ ၁၀၀၀ ေက်ာ္ရွိလွ်င္ မရေတာ့။ မိမိလစာႏွင္႔ သာ၀ယ္စားေလေတာ့။ သေဘာမွာ အလုပ္မရခင္စပ္ႀကား အစိုးရမွ ေနေရး စားေရးအတြက္ အေထာက္ပံ့ ေပးထားၿခင္းသာၿဖစ္သည္။ ဤသည္မွာလည္း ၆ လတာကာလအတြက္သာျဖစ္သည္။ ၆ လတာလြန္ေျမာက္သည္ႏွင့္ အလုပ္ရသည္ျဖစ္ေစ မရသည္ျဖစ္ေစ အဆိုပါ ေထာက္ပ့ံေၾကး ေပးေတာ့မည္ မဟုတ္ေပ။

ခေလးငယ္မ်ား ေက်ာင္းသြားရန္အတြက္မွာမူ အေၿခအေနေကာင္းမ်ားကရွိသည္။ ၁၁ တန္းေအာင္သည္အထိ အစိုးရမွ ကေလးအတြက္ ေက်ာင္းစရိတ္ေထာက္ပံ့ေပးသည္။ ၁၁တန္းေအာင္ ေက်ာင္းသားမ်ားအဖို႔ ေက်ာင္းေနလိုလွ်င္ စေကာလားရွစ္ယူၿပီး တသက္လံုးေက်ာင္းတက္။ အလုပ္မလုပ္ဘဲ စေကာလားရွစ္၊ အစိုးရေထာက္ပံ႔ေႀကးမ်ား ယူၿပီးေက်ာင္းတက္ေနသူမ်ားကိုလည္း ေတြ႔ေနရသည္။

အထူးသၿဖင္႔ အလုပ္ကို ဘာဘဲရရလုပ္မည္ဟု စိတ္ကူးႏွင္႔ လာခဲဲ႔သူမ်ားမွာ NGOs မွ မည္သို႔မွ် အကူအညီမ်ိဳးကို မရေသာအခါ အထူးစိတ္ပ်က္မွာေသခ်ာသည္။ သူတို႔လိမ္တိုင္း က်လာခဲ႔ႀကရာ ေနာင္ကို သတိထားရေတာ႔မည္ၿဖစ္သည္။
မေရာက္လာႀကေသးေသာ သူမ်ားမွာလည္း NGOs တို႔၏ ညစ္ပါတ္မႈကို UNHCR ႏွင္႔ ညွိနိုင္းရန္လိုသည္၊ IOM ႏွင္႔ညွိႏႈိင္းရန္လိုသည္။ မည္သည္႔ဂတိကို ေပးေနေပးေန တည္ရန္ လုပ္ယူရန္ အေရးႀကီးသည္။ ဂတိကို ပါးစပ္ေၿပာမဟုတ္ဘဲ လက္မွတ္ထိုးၿပီး ယူလာရေတာ႔မည့္ပံု ၿဖစ္ေနသည္။

အေရးႀကီးသည္မွာ မိသားစု၀င္၊ ေဆြမ်ိဳးရွိသူမ်ားကို မိသားစု၀င္မ်ားရွိရာ ေနရာသို႔မပို႔ဘဲ အျခားေ၀းလံေသာ အရပ္မ်ားသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးေနမႈမွာ လူမဆန္မႈၿဖစ္သည္။ လူ႔အခြင္႔အေရးခ်ိဳးေဖါက္မႈၿဖစ္သည္။

အိႏိၵယမွ ေရာက္လာေသာ မိသားစုတစုမွာ သူတို႔၏ေဆြမ်ိဳးမ်ားရွိရာသို႔မပို႔ဘဲဲ ၿပည္နယ္တခုသို႔ ပို႔ျခင္းခံရသည္။ ယခုမူ သူတို႔မွာ ေဆြမ်ိဳးမ်ိဳးမ်ားရွိရာသ္ို႔ ကဒ္မ်ားစံုသည္ႏွင္႔သြားႀကရၿပီ။ မေလးမွာလာေသာသူတို႔မွာ လြန္ခဲ႔ေသာအပါတ္ကပင္ ေၿပာင္းသြားႀကၿပီ။ အၿခားေသာသူမ်ားလည္း ယင္းအတိုင္းပင္ၿဖစ္သည္။ ႏွစ္ခါ အလုပ္႐ႈပ္သည္ႏွင့္ တူေနသည္လည္းၿဖစ္သည္။ သည္ေတာ႔ သူတို႔သည္ ဒုကၡသည္မ်ားကို အလိုလိုႏွိပ္စက္ေနၿခင္းၿဖစ္သည္။

ကူညီေနႀကသူမ်ားမဟုတ္။ ဒုကၡသည္မ်ားမွာလည္း မိမိတို႔မွာအေမရိကသို႔သြားရေတာ႔မည္မို႔ မည္သို႔မွ် ေစာဒကမတက္၀့ံ။ သူတို႔ပို႔သည္႔ေနရာကိုဘဲ သြားရေတာ႔သည္။

မည္သို႔ပင္ဆိုေစ စပြန္ဆာေပးသူမ်ားမွာလည္း အလုပ္မရွုပ္ရေအာင္ မိမိတို႔မိတ္ေဆြမ်ိဳးမ်ားရွိရာသို႔ ပို႔ေပးနိုင္ေအာင္ UNHCR ႏွင္႔ IOM တို႔ကိုေသေသခ်ာခ်ာ ေၿပာႏိုင္ရန္လိုသည္။

ကမၻ႔ာနိုင္ငံႀကီးတခုၿဖစ္ေသာ အေမရိကနိုင္ငံသို႔ ဒုကၡသည္မ်ား လာေရာက္ၿခင္းသည္ ေသာင္ၿပင္မွာလႊတ္ေသာ ေခြးတေကာင္ကဲ႔သို႔ ၿဖစ္ေနရာ ယင္းမွာUNHCR ႏွင္႔ IOM တို႔၏ လူ႔အခြင္႔အေရးတခုကို ခ်ိဳးေဖါက္ေနမႈပင္ၿဖစ္သည္။ အကူအညီမ်ားကို ေပးနိုင္ေသာသူမ်ား ရွိေနပါလွ်က္ ေရာက္ေအာင္မပို႔ေဆာင္ၿခင္းမွာ လြန္စြာမွ အရုပ္ဆိုးေနသည္။ တခ်ိဳ႔ကမေၿပာရဲဘဲ ေနလိုက္ရေသာေႀကာင္႔ ကံဆိုးမိုးေမွာင္က်ကာ ဒုကၡမ်ိဳးစံု ခံရင္းေနေနႀကရသည္။

ယခုေၿပာသံႀကားေနရသည္။ ေလယာဥ္ထြက္မည့္ဆဲဆဲမွာမွ မိမိတို႔ သြားရမည္႔ၿမိဳ႔ကို သိရသည္ဟု ဆိုၿခင္းမွာ မည္သို႔မွ် လက္ခံႏိုင္စရာမရွိေပ။ ႏိုင္ငံႀကီးတႏိုင္ငံသို႔လာေရာက္မည္႔ ခရီးစဥ္ကို ႀကိဳတင္မေၿပာမဆို ၿပဳမူေနၿခင္းသည္ ဒုကၡသည္မ်ားကို လူမဆန္စြာဆက္ဆံေနၿခင္းၿဖစ္သည္။ မည္သူမဆို ခရီးသြားၿပီဆိုလွ်င္ ႀကိဳတင္ၿပင္ဆင္မွဳမ်ား ရွိႀကသည္။ ခုေတာ႔ ေပါက္လြတ္ပဲစားလုပ္သလိုမ်ိဳး။

ယင္းကၿပဳလုပ္လႊတ္လိုက္ေသာ အေၿခအေနတို႔သည္ သည္မွာဘက္မွာ ရိုက္ခတ္ေစခဲ႔ၿခင္း ၿဖစ္သည္။
ဘယ္ေနရာမွာတည္းခိုသလဲ ဆိုၿခင္းကို မေၿဖတတ္။

ဘယ္ၿမိဳ႔မွာ ေနသလဲ ဆိုၿခင္းကို မသိ။

မည္သည္႔ရထား စီးလာသနည္း ဆိုၿခင္းကို မေၿပာတတ္။

သို႔ေသာ္ … သူတို႔သည္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ဖူးသူမ်ားၿဖစ္သည္။

သူတို႔သည္ ဘာသာစကားတတ္သူမ်ားၿဖစ္သည္ဟု က်ြန္ေတာ္ယံုသည္။

သူတို႔သည္ မိမိတို႔ ေနေသာ တည္းေသာ စီးလာေသာရထားနံပါတ္ကို ေၿပာတတ္ေပလိမ္႔မည္ဟု ယံုႀကည္သည္။

သူတို႔ ယခုလို ႏႈတ္ဆိတ္ေနၿခင္း ဆြ႔ံအေနၿခင္းမွာ NGOs ႏွင္႔ UNHCR ေတြက အလြန္တရာ ႏွိမ္႔ခ်ဆက္ဆံ ၿပဳမူလိုက္ႀကၿခင္းဟု ထင္သည္။ မိမိတို႔ အနာဂါတ္တြင္ေနေနရမည္႔ ရင္ဆိုင္ရမည္႔အေၿခအေနမ်ိဳးကို ရွင္းရွင္းလင္း သိရွိနိုင္ေစေရးအတြက္ ႀကိဳတင္သိရွိေရးကို ေတာင္းဆိုတင္ၿပရန္ အေရးႀကီးသည္။

အေမရိကန္ နိုင္ငံသို႔ လာႀကမည္႔ ဒုကၡသည္မ်ားအဖို႔ မည္သူ႔ကိုမွ အားကိုးမရ ဆိုၿခင္း၊ မည္သူမွ် ရံုးေတြသို႔ လိုက္မပို႔ဟုဆိုၿခင္းကို နားလည္ထားရန္လိုသည္။ ယင္းသို႔သိထား၍ မိမိကိုယ္ကို မိမိအားကိုးရာ မွတ္ယူ ၾကိဳးစားရန္ လိုေပသည္။

ခိုင္ေအာင္ေက်ာ္ (စစ္ေတြ)