၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ စစ္အုပ္စုက မရားမႈေတြကို ဘယ္လိုက်ဴးလြန္က်င့္သံုးႏုိင္သလဲ (တူေမာင္ညိဳ )

ဆင္ေကာင္ႀကီးေတြ႔ေနတာေတာင္ မင္းက ဆင္ေျခရာရွာဦးမလို႔လားလို႔ ေမးခ်င္စရာပါ။
အေျခခံဥပေဒ (၂၀၀၈)

ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္

ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥပေဒ

ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ျခင္း ဥပေဒ

ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ျခင္း နည္းဥပေဒမ်ား

ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ၊

ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲနည္းဥပေဒ၊

အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ

အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲနည္းဥပေဒ

တိုင္းေဒသၾကီးလႊတ္ေတာ္ သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ

တိုင္းေဒသၾကီးလႊတ္ေတာ္ သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲနည္းဥပေဒ

ရာဇသတ္ႀကီးဥပေဒႏွင့္အျခားတည္ဆဲဥပေဒမ်ား/ အမိန္႔ေၾကညာခ်က္မ်ား /ၫြန္ၾကားခ်က္မ်ား

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားအဆင့္ဆင့္ (ရဲ/ေထာက္လွမ္းေရး အပါအဝင္ )

ေငြေၾကးႏွင့္ စည္းရံုးဖြဲ႔စည္းမႈ

စတဲ့ -- စတဲ့ လက္ဦးမႈမ်ိဳးစံုကို တစ္ဖက္သတ္ယူၿပီး အပုိင္က်င္းပတဲ့ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ တရားမွ်တမႈ ဆိုတာကို ဘယ္မွာ ရွာေတြ႔ႏိုင္မွာလဲ။

ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီက ပါတီရံုးေတြဖြင့္ပြဲမွာေႂကြးေၾကာ္သံက “ႏုိင္ရမယ္” တဲ့။ အရံႈးဆုိတာမရွိရဘူးလို႔ကို သူတို႔အပိုင္တြက္ထား တာ ဘယ္ ေလာက္ေပၚလြင္လုိက္ပါသလဲ။ သန္႔ရွင္း- တည္ၿမဲၿပိဳင္ၾကတဲ့ေခတ္ကလို “ႏုိင္ရင္လည္းႏုိင္- ရႈံုးရင္လည္းႏုိင္ရမယ္” ဆိုတာ ထက္ပိုျပတ္သား တယ္။ ဟုိတုန္းက စစ္တပ္က တည္ၿမဲဘက္ပင္းခဲ့တာပဲ။ “ ဗိုလ္ထြန္းၾကည္ ရဲ႕ ႏွစ္ (၅၀) ေက်ာ္ကုိယ္ေတြ႕မ်ား” ထဲမွာ ဝန္ခံထားတယ္။

ဒီတစ္ခါ ေရြးေကာက္ပြဲက “သန္႔ရွင္း- တည္ၿမဲ” ေရြးေကာက္ပြဲမွာလို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က (၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒအရ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ လုပ္ေနရတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္တယ္) ဘက္မလိုက္နဲ႔လို႔ အမိန္႔ေပးထားတာမဟုတ္ဘူး။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ (တစည) ရံႈးသလိုရံႈးလုိ႔မျဖစ္ဘူးဆိုတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳကို (နအဖ) စစ္အုပ္စုက သေဘာေပါက္ထားတယ္။

ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီဆိုတာ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ နာယကလုပ္ခဲ့တဲ့ ႀကံ့ဖြံ႔အသင္းကို အေမြခံအေျချပဳထားတဲ့ပါတီျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ႀကံ့ဖြ႔ံ ပါတီေခါင္းေဆာင္အားလံုးက ဗိုလ္ေဟာင္းေတြခ်ည္းျဖစ္တယ္။ “ဗိုလ္”ကေန “ဦး”သုိ႔ လိုလိုလားလား ေျပာင္းၾကတာမ်ိဳးလည္းမဟုတ္ဘူး။ အမိန္႔ေပးလို႔ေျပာင္းၾကရတာပဲ။ ဒီအမိန္႔ကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကေပးတာျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ တပ္ထဲမွာပဲျဖစ္ျဖစ္။ ဝန္ထမ္းထဲမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ႀကံ့ဖြ႔ံပါတီကိုသာမဲထည့္ၾကလို႔ အမိန္႔ေပးထားမွာေသခ်ာတယ္။ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကေပးတဲ့အမိန္႔ကုိ ဘယ္သူက လြန္ဆန္ဝံ့မလဲ။

(၁၈ စက္တင္ဘာ) သတင္းစာေဆာင္းပါးမွာပဲ မဲမေပးတဲ့သူကို ဖမ္းမယ္ဆီးမယ္၊ ဒဏ္တပ္မယ္လို႔ေျဗာင္ၿခိမ္းေခ်ာက္ထားတာပဲ။ ဒီေတာ့ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီက “ႏုိင္ရမယ္” လို႔ေႂကြးေၾကာ္တာ ပုိင္လို႔၊ ေသခ်ာလို႔ ေႂကြးေၾကာ္တာပဲ။

(တစည)က ဦးခ်စ္လိႈင္ကလည္း ေျမညီကြင္းမွာၿပိဳင္တာမ်ိဳးျဖစ္ဖို႔လုိတယ္လို႔ ေျပာဖူးတယ္မဟုတ္လား။ ေကာက္ရုိးပံုထဲကအပ္ကိုသာရွာေတြ႔ခ်င္ေတြ႔လိမ့္မယ္။ တရားမွ်တမႈဆိုတာကိုေတာ့ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာရွာလို႔ေတြ႔မွာ မဟုတ္ဘူး။

အဘက္ဘက္ကအႏုိင္က်င့္ထားတဲ့အေျခခံေအာက္မွာ၊ လက္ဦးမႈမ်ိဳးစံုယူထားတဲ့ေအာက္မွာက်င္းပတာျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ႏုိင္မယ္ မထင္တဲ့/လက္ဦးမႈမရွိႏုိင္ဘူးလို႔ယူဆတဲ့ (ခ်င္း/ကခ်င္/ကရင္/မြန္/ရွမ္း) ျပည္နယ္ (၅) ခုထဲက ၿမိဳ႕နယ္ေပါင္း (၃၂) ခု၊ ေက်းရြာအုပ္စုေပါင္း (၃၀၀)ကိုေတာ့ “ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပျခင္းမျပဳမည့္နယ္ေျမမ်ား ” အျဖစ္ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။

အေျခခံဥပေဒ(၂၀၀၈) ကို လူထုဆႏၵခံယူ ပြဲ က်င္းပ စဥ္တုန္းကေတာ့ နာဂစ္မုန္းတုိင္းဒဏ္ခံရတ့ဲ ျပည္သူေတြကို စာနာ ေထာက္ ထားျခင္းမျပဳဘဲ။ တစ္ျပည္လံုးမွာ ၂ သုတ္ခြဲၿပီး က်င္းပခဲ့ပါတယ္။

ဒီေတာ့ က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ရွင္းရွင္းပဲ။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ တရားမွ်တမႈရွိမွာမဟုတ္ဘူး။

တရားမွ်တမႈရွိပါတယ္လို႔ဆိုလာခဲ့ရင္လည္း ဒီလိုေျပာဆိုတာဟာမတရားသျဖင့္ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီအႏုိင္ရခဲ့တာကို ဖံုးကြယ္ဖို႔အတြက္ပဲျဖစ္ ပါလိမ့္မယ္။

ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ၾကမယ့္အျခားေသာပါတီေတြကေတာ့သူတို႔ႀကံဳေတြ႔ရတဲ့တရားမွ်တမႈမရွိတာေတြကိုေဖၚထုတ္ဖို႔လုပ္သင့္ပါတယ္။ လုပ္ရပါမယ္။

တရားမွ်တမႈမရွိတဲ့ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္နဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြကို စုေဆာင္းဖို႔နဲ႔ အဲဒီလိုမတရားတဲ့၊မမွ်တတဲ့ အေျခအေနအခ်က္အလက္ ေတြကို တုိင္းျပည္လူထုနဲ႔ႏုိင္ငံတကာကသိဖို႔ ေဖၚထုတ္ရပါလိမ့္မယ္။ ေဖၚထုတ္ဖို႔လိုပါတယ္။

အပိုင္း (၂) ပုိင္းခြဲၿပီး လုပ္ႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔ယူဆပါတယ္။

ပထမပုိင္းအေနနဲ႔
ေရြးေကာက္ပြဲမတုိင္မီကာမွာရွိတဲ့မတရားမႈနဲ႔မမွ်တမႈေတြကိုစုေဆာင္းဖို႔လိုပါတယ္။ ဥပမာ - ပါတီ ေတြစည္းရံုး ေရးဆင္းတဲ့အခါ/မဲဆြယ္တဲ့အခါ အခြင့္အေရးတန္းတူမႈရွိရဲ႕လား/ ဘယ္လိုအတားအဆီး ညစ္ပတ္မႈေတြႀကံဳရသလဲ။ ပါတီမူဝါဒ သေဘာ တရားေတြကို မီဒီယာမ်ား (ေရဒီယို/ရုပ္သံ/စာနယ္ဇင္း)မွာ လြတ္လပ္စြာေဖၚထုတ္ေရးသား တင္ျပႏုိင္ခြင့္ရွိသလား။ ဘယ္လိုအတားအဆီး ညစ္ပတ္မႈေတြႀကံရသလဲ စတဲ့အခ်က္အလက္ေတြကိုတိတိက်က်စုေဆာင္းရပါမယ္။

ဒုတိယပုိင္းအေနနဲ႔
ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပစဥ္ကာလမွာ ဘယ္လိုအတားအဆီးနဲ႔ညစ္ပတ္မႈေတြႀကံဳရသလဲ၊ ဥပမာ - မဲေပးႏုိင္ သူစာရင္း/အတင္း အၾကပ္မဲေပးေစခုိင္းမႈေတြရွိသလား။ မဲရံုတိုင္းမွာ သက္ဆုိင္ရာပါတီကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြ ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ရႈႏုိင္ခြင့္ ရွိသလား။ မဲေရတြက္ျခင္း/ ႀကိဳတင္မဲေပးမႈဆိုင္ရာကိစၥမ်ား/ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားႏွင့္သက္ဆုိင္သည့္ကိစၥမ်ား စသျဖင့္ အတား အဆီးနဲ႔ ညစ္ပတ္မႈေတြကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည္ရမယ္လုိ႔ ယူဆပါတယ္။

၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ အေတြ႔အႀကံဳနဲ႔သင္ခန္းစာအရဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာတရားမွ်တရံု/ မိမိပါတီအႏုိင္ရရံုနဲ႔တင္မလံုေလာက္ ပါဘူး။ အႏုိင္ရပါတီကို အစုိးရဖြဲ႔ခြင့္/လႊတ္ေတာ္ေခၚခြင့္/ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးခြင့္ရွိမရွိအခ်က္ေတြနဲ႔ပါ ဆန္းစစ္ၾကည့္ရပါလိမ့္မယ္။

အထက္မွာတင္ျပခဲ့တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲကိုတရားမွ်တမႈရွိ/မရွိ တုိင္းတာတဲ့စံေတြေတာ့ျဖင့္မဟုတ္ပါဘူး။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ (နအဖ) စစ္အုပ္စုဟာ ဘယ္လိုစံက်တဲ့ညစ္ပတ္မႈေတြကို က်ဴးလြန္မလဲဆိုတာကို တုိင္းျပည္လူထုနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာက မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႔သိရွိ နားလည္ေစရန္အတြက္ ေဖၚထုတ္ဖြင့္ခ်ဖို႔သာလွ်င္ျဖစ္ပါေၾကာင္း။

တူေမာင္ညိဳ
(၂၀၁၀ စက္တင္ဘာ ၂၁ )