“စရိတ္မွ်ေပး က်န္းမာေရး” တဲ့ေလ ...

Dr. မႏၱလာ ေပးပို႔သည္

က်မေရွ႕က အေမာေဖာက္ေနတဲ့ လူနာကို စမ္းသပ္စစ္ေဆးရင္း အျပင္ေဆးခန္းမွာ သူ႔ႏွလံုးကို Echocardiogram ခ်က္ျခင္းသြား႐ိုက္ဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတာေျပာရင္း “စရိတ္မွ်ေပး က်န္းမာေရး” ဆိုတဲ့ ဆိုင္းဘုတ္ကို စိတ္မသက္မသာ ေမာ့ၾကည့္မိတယ္။

က်မလိုပဲ အဲ့ဒီဆိုင္းဘုတ္ကို စိတ္မသက္မသာ ေမာ့ၾကည့္မိတဲ့ လူနာရွင္ဟာလည္း မ်က္ႏွာငယ္ေလးနဲ႔ “ဆရာမ ဒီမွာပဲ ရိုက္လို႔ မရဘူးလား။ အျပင္မွာ သြား႐ိုက္ရရင္ ဘယ္ေလာက္ကုန္မလဲ” ဆိုျပီး ေလသံတုိးတုိးေလးနဲ႔ ေမးရွာတယ္။ သူေမးတဲ့ေမးခြန္းဟာ သူမသိလို႔ ေမးတာမဟုတ္ပဲ စိတ္ထြက္ေပါက္ရလိုရျငား ေမးတယ္ဆိုတာ သိသာေနတယ္။


အမွန္ေတာ့ က်မ တာ၀န္က်ေနတဲ့ ဒီမႏၱေလး အေထြေထြ ေဆး႐ံုၾကီး က ႏွလံုးေရာဂါ ေ၀ဒနာရွင္လူနာေတြကို စမ္းသပ္တဲ့ Echocardiogram စက္က မရွိတာ မဟုတ္။ ရွိေနရက္နဲ႔ ပ်က္ေနတာကို မျပင္တာဆိုတာကို က်မ လူနာရွင္ေတြ၊ လူနာေတြကို ရွက္ရွက္နဲ႔ပဲ၊ မ်က္ႏွာပူပူနဲ႔ပဲ ရွင္းျပေနရတာ ၃ ႏွစ္ေလာက္ ရွိပါပေကာ။

ဒီ Echocardiogram စက္ဆိုတာ ႏွလံုးထဲမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္တာ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာနံရံေတြ ပံုမွန္မဟုတ္တာ၊ ႏွလံုးၾကြက္သားေတြ ပံုမွန္ အလုပ္ လုပ္မလုပ္ စတာေတြကို Ultrasound စနစ္နဲ႔ စစ္ေဆးရွာေဖြတဲ့ စက္ပါပဲ။

ဘာအေၾကာင္းျပခ်က္ရယ္လို က်မတို႔ သိခြင့္မရပဲ ဒီစက္ၾကီး ပ်က္ေနတာသာ သိရတာပါပဲ။ ပ်က္ေနတယ္ဆိုတာကို ျပင္ေပးဖို႔လည္း စာေတြတင္တာ အၾကိမ္ၾကိမ္ ရွိေနေပမယ့္ ဘယ္လိုအေၾကာင္းေၾကာင့္ရယ္မသိ အေျခအေနက တိုးတက္မႈရွိမလာပါဘူး။

အရင္ ဒီစက္ ေကာင္းေနတဲ့ အခ်ိန္တုန္းကဆိုရင္ က်မတို႔ ဆရာ၀န္ေတြအတြက္အခ်ိန္ကုန္သက္သာ၊ လူနာေတြအတြက္လည္း ေငြကုန္သက္သာတာေၾကာင့္ အင္မတန္ အဆင္ေျပလွပါတယ္။ အခုေတာ့ က်မတို႔မွာ အျပင္ေဆးခန္းေတြကို အားကိုးေနရသလို လူနာေတြအဖို႔လည္း ေငြေၾကးကုန္က် မ်ားလြန္းလွပါတယ္။

လူနာေတြခမ်ာ ဒီႏွလံုး ဓာတ္မွန္႐ုိက္တာတခုတည္းအတြက္ အျပင္ေဆးခန္းေတြမွာ အနည္းဆံုး ေငြ ၂ေသာင္းခြဲ နီးပါး က်ခံၾကရပါတယ္။ ႏြမ္းပါးတဲ့ လူနာေတြအတြက္ဆိုရင္ အင္မတန္မွ အခက္အခဲေတြ ေတြ႔ရပါေတာ့တယ္။

ဒီ Echocardiogram စက္ေတြကို ကိုင္တြယ္ျပီး ေရာဂါရွာေဖြ ကၽြမ္းက်င္တဲ့သူေတြဟာလည္း ေဆး႐ံုၾကီးက ႏွလံုးအထူးကု ဆရာ၀န္ၾကီးေတြသာ ျဖစ္ေနတာမို႔ အေရးၾကီးလူနာေတြဆိုရင္ ဆရာ၀န္ၾကီးေတြကိုယ္တိုင္ အျပင္ေဆးခန္းကို လူနာေတြနဲ႔အတူ ေျခကုန္သုတ္ရတာေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။

က်န္းမာေရးက႑ ျမွင့္တင္ဖို႔အတြက္ ေခတ္မီ စက္ကိရိယာေတြ လိုအပ္တာေတြ ျဖည့္ဆည္းေပးေနပါတယ္ဆိုေပမယ့္ ရွိျပီးသား စက္ကိရိယာေတြကို ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းဖို႔ေတာ့ ေမ့ေနၾကဟန္တူပါတယ္။

ေျပာရမယ္ဆိုရင္ လူနာေတြအတြက္ ေခတ္မီေရာဂါရွာေဖြေရး စက္ေတြဟာ မရွိမျဖစ္လိုအပ္လွပါတယ္။ အဲ့ဒီလိုပဲ စက္ပစၥည္းေတြ မခ်ိဳ႕မယြင္းနဲ႔ ပံုမွန္ အလုပ္လုပ္ေနဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။

က်မ သားဖြားမီးယပ္ေဆာင္မွာ တာ၀န္က်ခ်ိန္က မိခင္၀မ္းထဲက သေႏၶသားေလာင္းကို စစ္ေဆးတဲ့ Ultrasound စက္က ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ရွိေနလို႔ အေျဖမွန္ မထြက္လာတာမ်ိဳးေတြလည္း ေတြ႔ၾကံဳဖူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီစက္ခ်ဳိ႔ယြင္းေနတာကို ျပန္လည္ ျပဳျပင္ေပးလို႔ အခုအခ်ိန္မွာ အဆင္ေျပေျပ အသံုးျပဳေနရပါျပီ။

ေနာက္ထပ္ အေရးၾကီးတဲ့ စက္ကေတာ့ မႏၱေလး ေဆး႐ံုၾကီးက တခုတည္းေသာ CT scan (Computerized Tomography Scanning) စက္ပါပဲ။ ဦးေႏွာက္၊ အာ႐ံုေၾကာထိခိုက္တာေတြ၊ ရင္ေခါင္းနဲ႔ ၀မ္းဗိုက္တြင္းက ကင္ဆာ၊ အက်ိတ္၊ ေရာဂါေ၀ဒနာ စတာ စတာေတြကို ရွာေဖြစစ္ေဆးတဲ့ ဆရာ၀န္ေတြ အင္မတန္ အားထားရတဲ့ စက္ၾကီးပါပဲ။

ဒီစက္ကေတာ့ျဖင့္ ဆိုင္ကယ္ေတြမ်ားလြန္းလို႔ မၾကာခဏ Accident လူနာေတြ ေရာက္လာတတ္တဲ့ မႏၱေလး ေဆး႐ံုၾကီးအတြက္ကေတာ့ တကယ့္ကို အေရးပါလွပါတယ္။

အဲ့ဒီစက္ၾကီးကေန ေရာဂါရွာေဖြေတြ႔ရွိတဲ့ ရလဒ္ေတြေၾကာင့္ အသက္ရွင္ခြင့္ရခဲ့တဲ့ လူေပါင္း မနည္းေတာ့ပါဘူး။ အခုေတာ့ အဲ့ဒီစက္ၾကီးကလည္း ပ်က္ေနျပန္ေတာ့ လူနာေတြဒုကၡေရာက္ရသလို ဆရာ၀န္ေတြအတြက္လည္း အခ်ိန္မွီေဆးကုသႏိုင္ဖို႔ အခက္အခဲေတြ ရွိလာပါတယ္။

ဒီစက္ၾကီး အလုပ္လုပ္ေနတုန္းက လူနာေတြအဖို႔ scan လုပ္ခ က်ပ္ သံုးေသာင္းေပးရပါတယ္။ အျပင္မွာဆိုရင္ေတာ့ အနည္းဆံုး ၇ ေသာင္းေပးရပါတယ္။ အျပင္မွာ scan တခါလုပ္ရင္ ေငြကုန္၊ အခ်ိန္ကုန္တာမို႔ လူနာေတြဟာ အျပင္ေဆးခန္းေတြကို မသြားခ်င္ၾကေပမယ့္ ဘယ္လိုမွ မတတ္ႏိုင္ၾကပါဘူး။

ဒီစက္ကေတာ့ သူလည္ပတ္ဖို႔ သံုးတဲ့ ပစၥည္းတခု ပ်က္သြားလို႔လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲ့ဒီပစၥည္း၀ယ္ယူဖို႔ ျပဳျပင္ဖို႔နဲ႔ ျပင္ဆင္စရိတ္ စတာေတြအတြက္ အဆင့္ဆင့္ စာတင္ထားျပီး စာက်လာမွ ႏိုင္ငံျခားကို ပစၥည္းမွာယူရမယ္၊ အဲ့ဒီပစၥည္းေရာက္လာလို႔ ျပင္ဆင္ျပီးရင္လည္း အထက္အဆင့္ဆင့္က ခြင့္ျပဳခ်က္ေတြ တသီၾကီးက်လာမွ စက္ကို ျပန္လည္ပတ္ခြင့္ေပးျပီး အသံုးျပဳႏိုင္ပါမယ္တဲ့ေလ။

နဂိုကမွ တလံုးတည္းေသာ စက္ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အေရးေပၚ မဟုတ္တဲ့ လူနာေတြဆိုရင္ အလွည့္က် တန္းစီျပီး ရက္ခ်ိန္းေတြနဲ႔ ေစာင့္ၾကရတာ အခု ဒီစက္က ပ်က္ေလေတာ့ ေဆး႐ံုကို အားကိုးတၾကီးလာတဲ့ လူနာေတြခမ်ာ အျပင္ေဆးခန္းကိုသာ ေစ်းၾကီးေပး သြားႏိုင္ရင္သြား မသြားႏိုင္ရင္ေတာ့ စမ္းသပ္ဖို႔ လက္ေလ်ာ့လိုက္ၾကေတာ့တာပါပဲ။

က်မေလ … ေတြးရင္းေတြးရင္း လူနာေတြအတြက္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိသလို အနာဂတ္ က်န္းမာေရးက႑အတြက္လည္း အင္မတန္ ရင္ေလးမိပါတယ္။

ဟိုးအရင္အခ်ိန္ေတြကဆိုရင္ အစိုးရေဆး႐ံုၾကီးေတြမွာ လူနာေတြ စမ္းသပ္ကုသခြင့္ေတြ အလကားရတယ္။ ေဆးေတြ ၀ယ္စရာမလိုဘူး။ အခုေတာ့ေလ … တခုခုဆို လူနာေတြကို ေပးစရာေဆးက ေဆး႐ံုမွာ မရွိ။ လူၾကီးလာမယ္ဆိုကာမွ ေဆးစတိုမွာ ေဆးဗူးေလးေတြ စီစီရီရီျဖစ္ေအာင္ ရွာေဖြ ၾကံစည္ထည့္ၾကရတယ္။

ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္သူေတြအဖို႔ မေထာင္းတာလွေပမယ့္ ႏြမ္းပါးသူေတြအတြက္ေတာ့ ေနမေကာင္းမျဖစ္နဲ႔၊ ျဖစ္လည္း မစမ္းသပ္ မစစ္ေဆး႐ံု၊ ေဆးမကုပဲ ေပေတေန႐ုံ အေျခအေနမ်ိဳး ..

က်မတို႔တိုင္းျပည္ဟာ ဆင္းရဲတဲ့တိုင္းျပည္ျဖစ္ေနလို႔ ႏိုင္ငံျခားက ေစ်းၾကီးေပး ၀ယ္ယူထားရတဲ့ ေရာဂါရွာေဖြေရးစက္ပစၥည္းေတြနဲ႔ ေရာဂါရွာေဖြမႈအတြက္ ကုန္က်စရိတ္ေပးရတာကုိ နားလည္ေပးႏိုင္ေပမယ့္၊ အျခားတန္ဖိုးၾကီး ေရာဂါကုသေရး ေဆး၀ါးေတြကို ၀ယ္ယူရမွာကို နားလည္ေပးႏိုင္ေပမယ့္ သာမန္ ေဆး၀ါးေလးေလာက္ကိုေတာင္ လူနာေတြကို အခမဲ့ မေပးေ၀ႏိုင္တာ၊ လူနာေတြခမ်ာ ၀ယ္ယူေနရတာေတြကိုေတာ့ ဘယ္လိုမွ နားမလည္ေပးႏိုင္ပါဘူး။

မႏၱေလးၿမိဳ႕ေပၚမွာရွိတဲ့ ျဗဟၼစိုရ္လူမႈကူညီေရးအသင္း၊ World Vision၊ ဂၽြန္းဗလီ လူမႈကူညီေရးအသင္း စတာေတြက ခ်ိဳ ႔တဲ့လူနာေတြအတြက္ ကူေငြ၊ ေဆးအလွဴေတြ ေပးေနေပမယ့္လည္း ႏြမ္းပါးတဲ့ လူနာေတြက မ်ားလြန္းလွေတာ့ ဘယ္လိုလုပ္ အျပည့္အ၀ ကူညီႏိုင္မလဲရွင္ …

“စရိတ္မွ်ေပး က်န္းမာေရး” ဆိုတာကို လက္ေတြ႔အေသအခ်ာ အေကာင္အထည္ မေဖာ္ႏိုင္တာ၊ လူနာေတြကို ေဆး၀ါးအခမဲ့မေပးႏိုင္တာ စတဲ့ ျပႆနာေတြဟာ ျမိဳ႔ၾကီးေတြေပၚက ေဆး႐ံုေတြမွာ ျပႆနာ အၾကီးမားဆံုးပဲဆိုတာ နယ္ေဆး႐ံုေလးက က်မရဲ႕ ဆရာၾကီးတဦးက ေျပာျပဖူးပါတယ္။

ဆရာၾကီးက သူတာ၀န္က်ရာ နယ္ေဆး႐ံုေလးမွာေတာ့ ဆိုင္းဘုတ္ေပၚက စရိတ္မွ်ေပးကို လက္ေတြ႔ျဖစ္ေအာင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ဆရာၾကီးတာ၀န္က်တဲ့ နယ္ျမိဳ႕ေလးက လူနာေတြရဲ႕အေျပာအရ အဲ့ဒီနယ္ျမိဳ႕ေလးက ေဆး႐ံုေလးကို သြားရတာ အင္မတန္ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္လို႔ ဆိုၾကေလရဲ႕ …

ဒါေပမယ့္ ဆရာၾကီးလုပ္ေနေလတဲ့ စရိတ္မွ်ေပးဆိုတာ အစိုးရက ေထာက္ပံ့ေပးတာမဟုတ္ပဲ ဆရာၾကီးက သူပိုင္ေငြေလးနဲ႔၊ ျမိဳ႕ေလးက ေစတနာရွင္ေတြ လွဴဒါန္းတာေလးနဲ႔ တတ္ႏိုင္သေလာက္ လုပ္ေပးေနတာတဲ့ေလ …

က်မတို႔ တိုင္းျပည္မွ ဆရာၾကီးလို ဆရာ၀န္မ်ိဳး ဘယ္ႏွေယာက္မ်ား ရွိေလမလဲ .. ဆရာၾကီးကေရာ ဘယ္ေလာက္အတိုင္းအတာထိပဲ လုပ္ေပးႏိုင္မွာလဲ … ေစတနာရွင္ေတြကေရာ ဘယ္ေလာက္မ်ား လုပ္ေပးႏိုင္ၾကမွာလဲရွင္ …

Dr. မႏၱလာ